Trainen van executieve functies bij kleuters met een aangeboren hartafwijking
Problemen met cognitief functioneren als gevolg van hersenschade
Een groot deel van de kinderen met een ernstige aangeboren hartafwijking die vlak na de geboorte is geopereerd heeft hersenschade. Vaak uit dit zich in problemen in het executief functioneren. Dit zijn complexe hersenfuncties die betrokken zijn bij het aansturen en plannen van gedrag. Problemen in het executief functioneren kunnen zich bij kinderen die naar school gaan uiten in onder andere leerproblemen en sociaal-emotionele problemen. Dit kan op latere leeftijd resulteren in problemen met het onderhouden van relaties, een lager opleidingsniveau en moeite bij het vinden van een baan. Op dit moment is er nog geen effectieve behandeling voor kinderen met een aangeboren hartafwijking die problemen hebben in het executief functioneren.
Pilotstudie naar trainen van executieve functies bij kleuters
In 2019 is met behulp van een stimuleringsbijdrage van stichting Hartekind een succesvolle pilotstudie gedaan naar het trainen van executieve functies bij kinderen met een aangeboren hartafwijking. In deze pilotstudie is bij 6 kleuters met een ernstige aangeboren hartafwijking het executief functioneren geprobeerd te verbeteren door middel van training. Dit bestond uit een programma van acht weken met twee trainingssessies per week. Tijdens de trainingssessies werden verschillende opdrachten met een psycholoog uitgevoerd die geleidelijk steeds moeilijker werden gemaakt. Direct na het afronden van het trainingsprogramma werd bij deze groep kinderen een grote verbetering in de executieve functies en het cognitief functioneren gezien.
Vervolgonderzoek naar trainen van executieve functies
Gezien de veelbelovende resultaten van de pilotstudie is recent een vervolgstudie met financiering van stichting Hartekind gestart. Deze vervolgstudie is passend bij het thema opgroeien met een hartafwijking van de landelijke onderzoeksagenda van Stichting Hartekind. Deze studie wordt uitgevoerd in drie medische centra: het UMC Utrecht, het UMC Groningen en het Erasmus MC. Er zullen in totaal 128 kinderen meedoen aan deze studie. Kinderen van 4 en 5 jaar die in de eerste zes maanden van hun leven een openhartoperatie hebben ondergaan kunnen meedoen. Deze groep kinderen zal worden verdeeld over twee groepen: een groep kinderen die zal worden getraind in de executieve functies gedurende acht weken en een controlegroep waarmee zal worden vergeleken. Er wordt niet alleen gekeken naar het executief functioneren door middel van testen, maar er worden ook vragenlijsten afgenomen over het functioneren thuis en op school. Het executief functioneren zal worden gemeten op meerdere tijdstippen: direct na afronden van het trainingsprogramma, 6 maanden na afronding, een jaar na afronding en als laatst op 8-jarige leeftijd.
Toekomstperspectief
De onderzoekers hopen op deze manier in de toekomst eerder en beter te kunnen voorspellen hoe kinderen met een aangeboren hartafwijking zich zullen ontwikkelen, en eventuele problemen te kunnen verminderen of voorkomen door training van het executief functioneren.
Betrokken medisch centra
- Erasmus MC
- UMC Utrecht
- UMC Groningen
Hoofdonderzoeker
Dr. Renske Schappin
Startdatum
1 mei 2023
